՚121 տոկոսով թանկացել է բենզինը ...ՙ

 Հայաստանում հեղուկ վառելանյութի գները հասել են 480, անգամ 500 դրամի: Ինչո±ւ են այդքան թանկանում բենզինի ու դիզվառելանյութի գները: Այս հարցի շուրջ փորձեցինք զրուցել ՙՖլեշ՚ ընկերության նախագահ Բարսեղ Բեգլարյանի հետ: Նա ուղղորդեց, որ մեր հարցերին պատասխանի ՙՖլեշ՚ ՍՊԸ փոխտնօրեն Մուշեղ Էլչյանը: Նրա հետ էլ` զրուցում ենք բենզինի գնաճի, առաջիկա բերքահավաքային շրջանում նոր թանկացումների, ոլորտում մրցակցության ու խնդիրների մասին:

- Պարոն Էլչյան, վերջին շրջանում ինչո±ւ է անընդմեջ թանկանում բենզինը:

 
- Վերջին 15 - 20 օրվա ընթացքում թանկացում չի եղել: Իսկ դրանից առաջ թանկացումները միմիայն կապված են միջազգային շուկայում սահմանված գներից: Տարեսկզբի համեմատ միջազգային շուկայում մեկ տոննա բենզինը թանկացել է 128 տոկոսով, իսկ Հայաստանում` 121 տոկոսով:

- Ինչո±վ է պայմանավորված տարբերությունը:

- Գնագոյացման մեջ բաներ կան, որոնք չեն փոխվել: Տարեկսզբին` ճիշտ է, հարկերն ավելացան, բենզինի յուրաքանչյուր լիտրի վրա մոտ 10 դրամով, բայց դրանից հետո էական թանկացումներ չեղան: Բենզինի գնի հարցում 70 - 80 տոկոսն է փոփոխական` կապված միջազգային գների հետ, դրանից էլ` տարբերությունները: Մի 20 օր առաջ էլի պիտի թանկանար, բայց միջազգային շուկայում մի պահ փոփոխություններ կատարվեցին ու կանխեցին նոր թանկացումները: Այսօր մեծածախ և մանրածախ գների միջև տարբերությունը խիստ փոքր է, ինչը բնական չի: Մանրածախը լցակայաններում ավելի թանկ պիտի լիներ, բայց մենք զսպել ենք գները: Ըստ բիզնեսի կաննոների` կարելի է որոշակի ժամանակահատվածում աշխատել շատ փոքր կամ` զրոյական եկամուտով:

- Դա անում եք իշխանության վերին օղակների հորդորո±վ:

- Հորդոր` որպես այդպիսին չի եղել: Հորդոր չի կարող լինել, խոսակցություններ եղել են, բայց կոնկրետ ցուցումներ չեն եղել: Ուղղակի երկրի ընդհանուր վիճակից ելնելով` գտանք, որ մի 15 - 20 օր, մի ամիս կարելի է վնասով աշխատել: Դա չի նշանակում, թե կարելի է տարին վնասով փակել: Ո’չ, տարին հաստատ եկամուտով կփակենք: Բիզնեսը վնասով չի կարող աշխատել: Դա ուրիշ բան է:

- Զսպումները որքա±ն կշարունակվեն:

- Երկար զսպել, գները չբարձրացնել` հնարավոր չի: Ամեն ինչն է թանկանում: Համաշխարհային շուկայում անգամ սննդամթերքը թանկանում է: Անցած տարի բենզինի գները 30 տոկոսով են թանկացել: Այստեղ նաև առաջարկ - պահանջարկի խնդիր կար: Դրա վրա շատ ազդեցին արաբական աշխարհի խժդժությունները: Լիբիան լրիվ դուրս է եկել, որը մոտ 2 - 3 տոկոս մասնակցություն ուներ և եղանակ էր ստեղծում միջազգային շուկայում: ՕՊԵԿ-ը, համեմատության համար նշենք, վերահսկում է շուկայի 36 - 37 տոկոսը, բայց նրա յուրաքանչյուր քայլը` հսկայական գնային տարբերությունների է հանգեցնում:

- Գյուղատնտեսական խոտհարքների ու բերքահավաքի ժամանակ պահանջարկի մեծացումը կհանգեցնի± նոր թանկացումների, նաև` դիզվառելիքի գնում:

- Բենզինի գները երևի չեն բարձրանա, դիզվառելիքինը` մի քիչ կասկածում եմ, որովհետև վերջին 10 - 15 օրերի մեր ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ համաշխարհային շուկայում դիզվառելիքի դիֆիցիտ կա: Մեզանում, ասում են` սկսվեց բերքահավաքի շրջանը, վառելիքը թանկացավ, բայց ամբողջ աշխարհում էլ է սկսվում, չէ±: Դա Հայաստանի հետ կապված չի, ամբողջ աշխարհում է պահանջարկը մեծանում և դիֆիցիտ ստեղծվում: Մարտի սկզբին դիզվառելիքի գինը հավասարվեց բենզինին, որը պայմանավորված էր Ճապոնիայում ցունամիի արդյունքում ատոմակայանների կանգի, հզոր գեներատորների աշխատեցման և վառելիքի մեծ ծավալների ուղղորդման հետ:
Հայաստանի վառելիքի շուկան մյուս երկրներից տարբերվում է, որովհետև այստեղ չեն մտել տրանսնացիոնալ ընկերությունները: Մեր շուկան շատ փոքր է և երևի գրավիչ չի միջազգային կազմակերպությունների համար, որ ներդրում անեն: Հայաստանում բենզինի ծավալները խիստ կրճատվել են: Բենզինով մեքենաներ օգտագործում են միջինից բարձր եկամուտ ունեցող քաղաքացիները, ում եկամուտները ցածր են` անցնում են գազին: Իմ տվյալներով, Հայաստանի մեքենաների 70 - 80 տոկոսը գազով են աշխատում: Դրանք նախատեսված չեն գազով շահագործման համար, ուստի` միևնույն ժամանակ վտանգավոր են:

- Լավ, պարոն Էլչյան, Հայաստանում ինչպիսի±ն է մրցակցությունը վառելիք ներկրող ու մանրամեծածախ վաճառողներիդ միջև և որքանո±վ է քաղաքակիրթ:

- Մրցակցությունը բավական ակտիվ է, սուր, սակայն անքաղաքակրթության խնդիրներ չեն առաջանում: Որոշակի վեճեր, իհարկե, լինում են, բայց բանը ձեռնամարտին չի հասնում: Տնտեսական մրցակցությունը շատ սուր է, փոքր շուկայում երկու ընկերություններ վերահսկում են շուկայի մոտ 80 տոկոսը: Մյուս փոքրերը` ՙՄիկա՚-ն, ՙՄաքսօյլ՚-ն ու մյուսները զբաղվում են 20 տոկոսով: Մենք վերահսկում ենք շուկայի մոտ 40 տոկոսը:

- ՙՖլեշ՚-ը որքանո±վ է կատարում իր հարկային պարտավորությունները ...

- 15 տարի առաջ, երբ ստեղծվեց ՙՖլեշ՚-ը, խնդիր դրեցինք, որ միշտ պիտի կատարենք բոլոր հարկային պարտավորությունները: Մեր կազմակերպությունը միշտ էլ բոլորից շատ հարկեր է մուծել: Այդպես էլ շարունակվում է մինչ օրս: Մեր կարգախոսն է. ՙԲարի համբավն ամենաթանկ կապիտալն է՚ և մեր հեղինակությունը պահպանում ենք:
Պարզապես` բենզինի և դիզվառելիքի շուկան չի վերահսկվում: Դրանով իսկ վատ է: Չի’ վերահսկվում որակը, չի’ վերահսկվում քանակը: Չգիտես ինչու` մոտ երկու տարի առաջ որոշեցին, որ բենզալցակայանները փոքր և միջին բիզնես են և հանեցին վերահսկողությունից: Մինչդեռ` ժամանակին պետստանդարտը հետևում էր: Խայտառակ վիճակ է տիրում առաջարկվող քանակի և որակի հարցում: Մենք միշտ մանրածախ շուկայում աճ ենք ունեցել, այս տարի 20 տոկոսով վաճառքը կրճատվել է: Գներն աբսուրդ են, բայց որակը գոնե պետք է պահել, ինչը մենք անում ենք: Իսկ գազով մեքենա շահագործելն էլ` հայկական now - how-ն է, որ թույլ չի տալիս որ Հայաստանում տրանսպորտը կաթվածահար լինի: Արդյունքում` բենզին սպառողները շատ պակասել են: Առաջիկայում վախենամ վառելիքի գներն էլի բարձրանան: Մենք Ռուսաստանից ենք ներկրում, որտեղ էլ խիստ դիֆիցիտ կա: Բենզինի էմբարդան Ռուսաստանը դեռևս չի հանել ...