,,Էրեբունի,, բժշկական կենտրոնի Վիրաբուժական գծով փոխտնօրեն, Ուրոլոգիայի բաժանմունքի վարիչ, բժշկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Միքայել Մանուկյանի հետ զրուցում ենք Հայաստանում ուրոլոգիայի վիճակի ու հիմնահարցերի մասին:
- Ձեր բնորոշմամբ ինչպիսի?ն է ուրոլոգիա մասնագիտության արդի վիճակը Հայաստանում:
- Հպարտությամբ կարող եմ նշել, որ իմ մասնագիտությունը Հայաստանում ունի զարգացման բարձր մակարդակ և առաջադեմ տեխնոլոգիաների ու բուժման նորագույն մեթոդների կիրառման տեսանկյունից գրեթե չի զիջում եվրոպական և ամերիկյան զարգացած կլինիկաներին: Ընդհանրապես ուրոլոգիան ամբողջ աշխարհում, այդ թվում նաև Հայաստանում ունի զարգացման շատ բարձր տեմպեր, և մեկ - երկու տասնամյակ առաջ կիրառվող բաց վիրահատական միջամտություններն այսօր արդեն կատարվում են շատ հազվադեպ` իրենց տեղը զիջելով ավելի նվազ ինվազիվ էնդոուրոլոգիական վիրահատություններին: Սակայն դա բոլորովին չի նշանակում, որ մենք չունենք չլուծված հիմնախնդիրներ, որոնցից ամենակարևորներից մեկը` ես համարում եմ բնակչության ոչ բավարար իրազեկվածությունը, մասնավորապես` կանաց անմիզապահության հարցերում:
- Ձեր համացանցային ինֆորմացիայում էլ կարծես առանձնացնում եք տղամարդկանց և կանանց ուրոլոգիաները: Տարբերություններն այդքան շա?տ են ...
- Տարբերությունները զգալի են, մանավանդ եթե հաշվի առնենք սեռերի հետ կապված որոշ պաթոլոգիաների տարածվածությունը: Այսպես` միջին տարիքի տղամարդկանց մոտ առաջին տեղում շագանակագեղձի հիվանդություններն են, իսկ կանանց մոտ` երիտասարդ հասակից սկսած, իր տարածվածությամբ` անմիզապահությունը:
Կանանց անմիզապահության զարգացմանը նպաստող կարևոր գործոններ են հանդիսանում` ծննդաբերությունը, հորմոնալ խանգարումները, ֆիզիկական լարվածությունը և այլն: Անմիզապահության այսպես կոչված սթրեսային տարատեսակի դեպքում, մեզի ակամա արտահոսք է տեղի ունենում հազի, փռշտոցի, ծիծաղի, ֆիզիկական նույնիսկ թեթև լարման ժամանակ: Դա լուրջ սոցիալ- բժշկական պրոբլեմ է: Կինն սկսում է միջադիր կրել, խախտվում է նրա կյանքի բնականոն ռիթմը` սեռական ակտիվությունը նվազում է, կինը խուսափում է տանից երկար ժամանակով բացակայել, հյուր գնալ, հագնել բաց գույնի հագուստ և այլն: Հայաստանում կանանց տարբեր տարիքային խմբերում կանաց մինչև 40 - 50 տոկոսն ունեն այս խնդիրը: Ցավալի է, որ հաճախ մեր կանայք այս հարցում խորհուրդ են հարցնում հարևաններից և չեն դիմում բժիշկի, որպեսզի ստանան որակյալ բուժօգնություն: Վերջին տասնամյակում էականորեն փոխվել են սթրեսային անմիզապահության բուժման մեթոդներն, ի հայտ են եկել ինչպես բավական արդյունավետ դեղորայքներ, այնպես էլ` նվազագույն տրավմատիկ, բարձր արդյունավետությամբ, այսպես կոչված, սլինգային վիրահատություններ, երբ միզուկի տակ տեղադրվում է ժապավեն: Վիրահատությունից հետո կինը հաջորդ կամ նույն օրը գնում է տուն և` պրակտիկորեն, հետվիրահատական շրջանում չի սահմանափակում իր առօրյա ակտիվությունը: Մենք այդ վիրահատությունները հաջողությամբ կիրառում ենք տարիներ և շատ գոհ ենք արդյունքներից:
Հավատացե’ք, նույնիսկ տարիներ անց հիվանդներն այցելում են բժիշկին և շնորհակալություն հայտնում իրենց նորից կյանքի բնականոն ռիթմի վերադարձնելու համար: Հաճախ կանայք տատանվում են, թե ո?ւմ դիմեն` անմիզապահության խնդրի հետ կապված` գինեկոլոգի?, թե` ուրոլոգի: Ամբողջ աշխարհում երկու մասնագետներն էլ կատարում են այս վիրահատությունը, իսկ ի շահ հիվանդի ճիշտ կլինի, որ այն կատարվի համատեղ: Մենք պլանավորում ենք ՙԷրեբունի՚ բ/կ-ում ստեղծել համատեղ Ուրոգինեկոլոգիական ծառայություն, որը խորացված կզբաղվի վերոհիշյալ խնդրով:
- Այդ խնդիրների լուծմանը որքանո?վ է նպաստում պոլիկլինիկաների բուժսպասարկումը, որ այսօր դարձել է անվճար և ավելացրել քաղաքացիների հոսքը դեպի առաջնային օղակ: Այն նպաստո?ւմ է հիվանդությունների վաղաժամ բացահայտմանը, հիվանդների ճիշտ ուղղորդմանը դեպի մասնագիտացված կլինիկաներ:
- Շատ գերազանց է, որ պոլիկլինիկաներում բուժսպասարկումն անվճար է և շատ կարևոր է, որ քաղաքացին կարող է բժշկական անվճար խորհրդատվություն ստանալ և պարզել հիվանդության պատճառը: Մենք պարբերաբար սեմինարներ ենք անցկացնում պոլիկլինիկաների համապատասխան մասնագետների հետ` դրանով իսկ մեր երկրում ընդհանրապես բարձրացնելով ուրոլոգիական ծառայության որակը:
- Ներկայացրեք խնդրեմ ,,Էրեբունի,, բ/կ-ի Ուրոլոգիայի բաժանմունքի գործունեության հիմնական ուղղությունները:
- Մեր բաժանմունքն ամենամեծերից և տեխնիկապես ամենահագեցվածներից մեկն է հանրապետությունում: Գործնականում մեր կլինիկայում որակյալ բուժօգնություն են ստանում ուրոլոգիական բոլոր տեսակի պաթոլոգիաներ ունեցող հիվանդները: Հիվանդների մեջ տեսակարար մեծ կշիռ են կազմում միզաքարային հիվանդությամբ, միզասեռական համակարգի բարորակ և չարորակ նորագոյացություններով, անպտղությամբ, զարգացման արատներով և այլ պաթոլոգիա ունեցող հիվանդությունները: Քանի որ Հայաստանը հանդիսանում է միզաքարային հիվանդության էնդեմիկ գոտի, ուստի` մենք պարտավոր ենք մեր ազգաբնակչությանն ապահովվել ժամանակակից մակարդակի որակյալ բուժօգնությամբ: Այսպես` ունենք վերջին սերնդի հեռահար քարափշրման մեքենա, ներդրվել և հաջողությամբ կիրառում ենք էնդոուրոլոգիական բոլոր ժամանակակից մեթոդները: Առանձին լուրջ հիմնախնդիր են նաև անընդհատ շատացող չարորակ նորագոյացությունները: Վերջիններիս համալիր բուժման նպատակով հիվանդանոցում գործում է օնկոլոգիական խորհուրդ, որտեղ ներգրավված են ինչպես առաջնակարգ վիրաբույժներ, այնպես էլ` քիմիոռադիոթերապևտներ: Դա հնարավորություն է տալիս հիվանդի բուժումը` անհրաժեշտ ծավալներով, իրականացնել մեկ բուժկենտրոնում` անընդհատ ուշադրության կենտրոնում պահելով հիվանդին:
- Իսկ այլ կենտրոններում ունե?ք համանման բաժանմունքներ, ինչպիսի?ն է մրցակցությունը, որքանո?վ քաղաքակիրթ:
- Իհարկե, կան 3 - 4 բարձր հագեցվածությամբ ուրոլոգիական կլինիկաներ: Մեր միջև ծավալվել է առողջ մրցակցություն, որը ծառայում է միայն հիվանդի շահերին և նպաստում է բուժօգնության մակարդակի անշեղորեն բարձրացմանը: Մենք ոչ միայն մրցակցում, այլ նաև լայնորեն համագործակցում և աջակցում ենք միմյանց: Այս օրերին կազմակերպվել է ուրոլոգներիս 13-րդ միջազգային գիտաժողովը, որին հրավիրել ենք արտասահմանյան մասնագետների, լսում ենք նորարարությունների մասին: Շարժվում ենք դեպի եվրոպական բժշկություն:
- Ուրոլոգներիդ ասոցիացիան որքանո?վ է օգնում բժիշկներիդ իրավունքների պաշտպանության ու պարտականությունների պատշաճ կատարման հարցերում:
- Շատ է օգնում և շատ հպարտ եմ, որ մեր ասոցիացիան 13 տարի արդյունավետ գործում է: Մենք բոլորս մեր գործունեությունը չենք պատկերացնում ասոցիացիայի սկզբունքներից դուրս և ամեն ջանք ու եռանդ ներդնում ենք նրա զարգացման համար: Ասոցիացիայի ղեկավար օղակում ընդգրկված են բոլոր առաջատար կլինիկաների ղեկավարները և բոլոր կարևոր որոշումներն ընդունվում են համատեղ քննարկումների արդյունքում: Ասոցիացիան մշակում է կոնկրետ հիվանդությունների ախտորոշման և բուժման ուղեցույցները, անընդհատ ներդնելով ժամանակակից նորությունները` այսպիսով հնարավորինս բացառելով սուբյեկտիվության գործոնը: Ասոցիացիան աջակից է բոլորին: Ուրախ եմ, որ իմ ղեկավար, պրոֆեսոր Իվան Աղաջանյանը պահպանում է ասոցիացիայի պատվավոր նախագահի կոչումը: Ի վերջո, նա է 1998 թ.-ին հիմնել այն և միասին ենք սկսել ասոցիացիայի կայացման դժվար ճանապարհը:
- Եվ վերջում. ՙԷրեբունի՚ բ/կ-ի ուրոլոգիայի բաժանմունքն էլ մասնակցո?ւմ է ,,Բարգավաճ Հայաստան,, կուսակցության կողմից կազմակերպվող բժշկական բարեգործական ակցիաներին և ըստ Ձեզ, ի?նչ արդյունք է տալիս այն ...
- Իհարկե, մասնակցել եմ և ոչ մեկ անգամ: Իհարկե, մեր ղեկավար և ՀՀ առողջապահության նախարար Հարություն Քուշկյանի և ԲՀԿ նախագահ Գագիկ Ծառուկյանի ղեկավարությամբ: Ես անցած տարի բազմաթիվ նման բարեգործական վիրահատություններ եմ կատարել և մեծ բավականություն ստացել, որովհետև լինում են հիվանդներ, ովքեր որևէ սոցիալական փաթեթում ընդգրկված չեն, արդյունքում` զրկված են պետպատվերով բուժսպասարկումից: Իսկ ակցիան անվճար է, զուտ բարեգործական և պարզապես օգնում ենք հիվանդներին: Վստահ եմ, որ դա շատ մեծ պատիվ ու պատասխանատվություն է, նաև` սոցիալական ակցիա: Բնակչությունն էլ` շատ շնորհակալ է: Նման ակցիաները շատ կարևոր են և շնորհակալություն կազմակերպիչներին այն նախաձեռնելու համար ...
- Ձեր բնորոշմամբ ինչպիսի?ն է ուրոլոգիա մասնագիտության արդի վիճակը Հայաստանում:
- Հպարտությամբ կարող եմ նշել, որ իմ մասնագիտությունը Հայաստանում ունի զարգացման բարձր մակարդակ և առաջադեմ տեխնոլոգիաների ու բուժման նորագույն մեթոդների կիրառման տեսանկյունից գրեթե չի զիջում եվրոպական և ամերիկյան զարգացած կլինիկաներին: Ընդհանրապես ուրոլոգիան ամբողջ աշխարհում, այդ թվում նաև Հայաստանում ունի զարգացման շատ բարձր տեմպեր, և մեկ - երկու տասնամյակ առաջ կիրառվող բաց վիրահատական միջամտություններն այսօր արդեն կատարվում են շատ հազվադեպ` իրենց տեղը զիջելով ավելի նվազ ինվազիվ էնդոուրոլոգիական վիրահատություններին: Սակայն դա բոլորովին չի նշանակում, որ մենք չունենք չլուծված հիմնախնդիրներ, որոնցից ամենակարևորներից մեկը` ես համարում եմ բնակչության ոչ բավարար իրազեկվածությունը, մասնավորապես` կանաց անմիզապահության հարցերում:
- Ձեր համացանցային ինֆորմացիայում էլ կարծես առանձնացնում եք տղամարդկանց և կանանց ուրոլոգիաները: Տարբերություններն այդքան շա?տ են ...
- Տարբերությունները զգալի են, մանավանդ եթե հաշվի առնենք սեռերի հետ կապված որոշ պաթոլոգիաների տարածվածությունը: Այսպես` միջին տարիքի տղամարդկանց մոտ առաջին տեղում շագանակագեղձի հիվանդություններն են, իսկ կանանց մոտ` երիտասարդ հասակից սկսած, իր տարածվածությամբ` անմիզապահությունը:
Կանանց անմիզապահության զարգացմանը նպաստող կարևոր գործոններ են հանդիսանում` ծննդաբերությունը, հորմոնալ խանգարումները, ֆիզիկական լարվածությունը և այլն: Անմիզապահության այսպես կոչված սթրեսային տարատեսակի դեպքում, մեզի ակամա արտահոսք է տեղի ունենում հազի, փռշտոցի, ծիծաղի, ֆիզիկական նույնիսկ թեթև լարման ժամանակ: Դա լուրջ սոցիալ- բժշկական պրոբլեմ է: Կինն սկսում է միջադիր կրել, խախտվում է նրա կյանքի բնականոն ռիթմը` սեռական ակտիվությունը նվազում է, կինը խուսափում է տանից երկար ժամանակով բացակայել, հյուր գնալ, հագնել բաց գույնի հագուստ և այլն: Հայաստանում կանանց տարբեր տարիքային խմբերում կանաց մինչև 40 - 50 տոկոսն ունեն այս խնդիրը: Ցավալի է, որ հաճախ մեր կանայք այս հարցում խորհուրդ են հարցնում հարևաններից և չեն դիմում բժիշկի, որպեսզի ստանան որակյալ բուժօգնություն: Վերջին տասնամյակում էականորեն փոխվել են սթրեսային անմիզապահության բուժման մեթոդներն, ի հայտ են եկել ինչպես բավական արդյունավետ դեղորայքներ, այնպես էլ` նվազագույն տրավմատիկ, բարձր արդյունավետությամբ, այսպես կոչված, սլինգային վիրահատություններ, երբ միզուկի տակ տեղադրվում է ժապավեն: Վիրահատությունից հետո կինը հաջորդ կամ նույն օրը գնում է տուն և` պրակտիկորեն, հետվիրահատական շրջանում չի սահմանափակում իր առօրյա ակտիվությունը: Մենք այդ վիրահատությունները հաջողությամբ կիրառում ենք տարիներ և շատ գոհ ենք արդյունքներից:
Հավատացե’ք, նույնիսկ տարիներ անց հիվանդներն այցելում են բժիշկին և շնորհակալություն հայտնում իրենց նորից կյանքի բնականոն ռիթմի վերադարձնելու համար: Հաճախ կանայք տատանվում են, թե ո?ւմ դիմեն` անմիզապահության խնդրի հետ կապված` գինեկոլոգի?, թե` ուրոլոգի: Ամբողջ աշխարհում երկու մասնագետներն էլ կատարում են այս վիրահատությունը, իսկ ի շահ հիվանդի ճիշտ կլինի, որ այն կատարվի համատեղ: Մենք պլանավորում ենք ՙԷրեբունի՚ բ/կ-ում ստեղծել համատեղ Ուրոգինեկոլոգիական ծառայություն, որը խորացված կզբաղվի վերոհիշյալ խնդրով:
- Այդ խնդիրների լուծմանը որքանո?վ է նպաստում պոլիկլինիկաների բուժսպասարկումը, որ այսօր դարձել է անվճար և ավելացրել քաղաքացիների հոսքը դեպի առաջնային օղակ: Այն նպաստո?ւմ է հիվանդությունների վաղաժամ բացահայտմանը, հիվանդների ճիշտ ուղղորդմանը դեպի մասնագիտացված կլինիկաներ:
- Շատ գերազանց է, որ պոլիկլինիկաներում բուժսպասարկումն անվճար է և շատ կարևոր է, որ քաղաքացին կարող է բժշկական անվճար խորհրդատվություն ստանալ և պարզել հիվանդության պատճառը: Մենք պարբերաբար սեմինարներ ենք անցկացնում պոլիկլինիկաների համապատասխան մասնագետների հետ` դրանով իսկ մեր երկրում ընդհանրապես բարձրացնելով ուրոլոգիական ծառայության որակը:
- Ներկայացրեք խնդրեմ ,,Էրեբունի,, բ/կ-ի Ուրոլոգիայի բաժանմունքի գործունեության հիմնական ուղղությունները:
- Մեր բաժանմունքն ամենամեծերից և տեխնիկապես ամենահագեցվածներից մեկն է հանրապետությունում: Գործնականում մեր կլինիկայում որակյալ բուժօգնություն են ստանում ուրոլոգիական բոլոր տեսակի պաթոլոգիաներ ունեցող հիվանդները: Հիվանդների մեջ տեսակարար մեծ կշիռ են կազմում միզաքարային հիվանդությամբ, միզասեռական համակարգի բարորակ և չարորակ նորագոյացություններով, անպտղությամբ, զարգացման արատներով և այլ պաթոլոգիա ունեցող հիվանդությունները: Քանի որ Հայաստանը հանդիսանում է միզաքարային հիվանդության էնդեմիկ գոտի, ուստի` մենք պարտավոր ենք մեր ազգաբնակչությանն ապահովվել ժամանակակից մակարդակի որակյալ բուժօգնությամբ: Այսպես` ունենք վերջին սերնդի հեռահար քարափշրման մեքենա, ներդրվել և հաջողությամբ կիրառում ենք էնդոուրոլոգիական բոլոր ժամանակակից մեթոդները: Առանձին լուրջ հիմնախնդիր են նաև անընդհատ շատացող չարորակ նորագոյացությունները: Վերջիններիս համալիր բուժման նպատակով հիվանդանոցում գործում է օնկոլոգիական խորհուրդ, որտեղ ներգրավված են ինչպես առաջնակարգ վիրաբույժներ, այնպես էլ` քիմիոռադիոթերապևտներ: Դա հնարավորություն է տալիս հիվանդի բուժումը` անհրաժեշտ ծավալներով, իրականացնել մեկ բուժկենտրոնում` անընդհատ ուշադրության կենտրոնում պահելով հիվանդին:
- Իսկ այլ կենտրոններում ունե?ք համանման բաժանմունքներ, ինչպիսի?ն է մրցակցությունը, որքանո?վ քաղաքակիրթ:
- Իհարկե, կան 3 - 4 բարձր հագեցվածությամբ ուրոլոգիական կլինիկաներ: Մեր միջև ծավալվել է առողջ մրցակցություն, որը ծառայում է միայն հիվանդի շահերին և նպաստում է բուժօգնության մակարդակի անշեղորեն բարձրացմանը: Մենք ոչ միայն մրցակցում, այլ նաև լայնորեն համագործակցում և աջակցում ենք միմյանց: Այս օրերին կազմակերպվել է ուրոլոգներիս 13-րդ միջազգային գիտաժողովը, որին հրավիրել ենք արտասահմանյան մասնագետների, լսում ենք նորարարությունների մասին: Շարժվում ենք դեպի եվրոպական բժշկություն:
- Ուրոլոգներիդ ասոցիացիան որքանո?վ է օգնում բժիշկներիդ իրավունքների պաշտպանության ու պարտականությունների պատշաճ կատարման հարցերում:
- Շատ է օգնում և շատ հպարտ եմ, որ մեր ասոցիացիան 13 տարի արդյունավետ գործում է: Մենք բոլորս մեր գործունեությունը չենք պատկերացնում ասոցիացիայի սկզբունքներից դուրս և ամեն ջանք ու եռանդ ներդնում ենք նրա զարգացման համար: Ասոցիացիայի ղեկավար օղակում ընդգրկված են բոլոր առաջատար կլինիկաների ղեկավարները և բոլոր կարևոր որոշումներն ընդունվում են համատեղ քննարկումների արդյունքում: Ասոցիացիան մշակում է կոնկրետ հիվանդությունների ախտորոշման և բուժման ուղեցույցները, անընդհատ ներդնելով ժամանակակից նորությունները` այսպիսով հնարավորինս բացառելով սուբյեկտիվության գործոնը: Ասոցիացիան աջակից է բոլորին: Ուրախ եմ, որ իմ ղեկավար, պրոֆեսոր Իվան Աղաջանյանը պահպանում է ասոցիացիայի պատվավոր նախագահի կոչումը: Ի վերջո, նա է 1998 թ.-ին հիմնել այն և միասին ենք սկսել ասոցիացիայի կայացման դժվար ճանապարհը:
- Եվ վերջում. ՙԷրեբունի՚ բ/կ-ի ուրոլոգիայի բաժանմունքն էլ մասնակցո?ւմ է ,,Բարգավաճ Հայաստան,, կուսակցության կողմից կազմակերպվող բժշկական բարեգործական ակցիաներին և ըստ Ձեզ, ի?նչ արդյունք է տալիս այն ...
- Իհարկե, մասնակցել եմ և ոչ մեկ անգամ: Իհարկե, մեր ղեկավար և ՀՀ առողջապահության նախարար Հարություն Քուշկյանի և ԲՀԿ նախագահ Գագիկ Ծառուկյանի ղեկավարությամբ: Ես անցած տարի բազմաթիվ նման բարեգործական վիրահատություններ եմ կատարել և մեծ բավականություն ստացել, որովհետև լինում են հիվանդներ, ովքեր որևէ սոցիալական փաթեթում ընդգրկված չեն, արդյունքում` զրկված են պետպատվերով բուժսպասարկումից: Իսկ ակցիան անվճար է, զուտ բարեգործական և պարզապես օգնում ենք հիվանդներին: Վստահ եմ, որ դա շատ մեծ պատիվ ու պատասխանատվություն է, նաև` սոցիալական ակցիա: Բնակչությունն էլ` շատ շնորհակալ է: Նման ակցիաները շատ կարևոր են և շնորհակալություն կազմակերպիչներին այն նախաձեռնելու համար ...
No comments:
Post a Comment